Bắc phong hành
Nguyên tác: Lý Bạch
北風行
李白
燭龍棲寒門，光曜猶旦開。
日月照之何不及此，惟有北風號怒天上來。
燕山雪花大如席，片片吹落軒轅臺。
幽州思婦十二月，停歌罷笑雙蛾摧。
倚門望行人，念君長城苦寒良可哀。
別時提劍救邊去，遺此虎紋金鞞革叉。
中有一雙白羽箭，蜘蛛結網生塵埃。
箭空在，人今戰死不復回。
不忍見此物，焚之已成灰。
黃河捧土尚可塞，北風雨雪恨難裁
Bắc phong hành
Lý Bạch
Chúc long thê hàn môn, Quang diệu do đán khai.
Nhật nguyệt chiếu chi hà bất cập thử, Duy hữu bắc phong hào nộ thiên thượng lai.
Yên sơn tuyết hoa đại như tịch, Phiến phiến xuy lạc Hiên Viên đài.
U châu tư phụ thập nhị nguyệt, Đình ca bãi tiếu song nga tồi.
Ỷ môn vọng hành nhân, Niệm quân Trường Thành khổ hàn lương khả ai.
Biệt thời đề kiếm cứu biên khứ, Di thử hổ văn kim bỉ xoa.
Trung hữu nhất song bạch vũ tiễn, Tri thù kết võng sinh trần ai.
Tiễn không tại, Nhân kim chiến tử bất phục hồi.
Bất nhẫn kiến thử vật, Phần chi dĩ thành hôi.
Hoàng Hà phủng thổ thượng khả tắc, Bắc phong vũ tuyết hận nan tài.
Chú thích: 1/ Tác giả Lý Bạch viết bài này khoảng năm 752, trong giai đoạn từ quan (745) sống đời phiêu bạt giang hồ cho tới khi vào núi Lư sơn ẩn cư (755). Năm đó, bước chân giang hồ của ông phiêu bạt tới U châu. 2/ Chúc long, là con rồng trong thần thoại, phun ra lửa làm đuốc đặng soi sáng.Theo sách Hoài nam tử, chương Trụy hình huấn, thì: theo thần thoại, ở Bắc cực, ánh mặt trời mặt trăng không soi tới, nên có con rồng lửa phun lửa để soi sáng ngày đêm. 3/ hàn môn, tức Bắc cực. 4/ Hiên Viên đài, tên gò đất, tương truyền là sinh quán của Hoàng Đế, ông vua đầu tiên của Trung Hoa trong thời tối cổ. 5/ Yên, tên nước thời Chiến Quốc, nay trong tỉnh Hà Bắc. 6/ U châu, tên đất, nay cũng trong tỉnh Hà Bắc. 7/ Hoàng Hà, tên sông, phát nguyên từ tỉnh Thanh Hải, chảy qua U châu rồi vào biển Bột Hải.
Dịch nghĩa:
Bài hành gió bấc
Rồng đuốc ngụ tại Bắc cực ; tới sáng rồi mà vẫn còn [phun lửa] soi [u châu] .
Ánh mặt trời, mặt trăng không sáng bằng ; chỉ có gió bấc gào thét cuồng nộ trên trời thổi tới .
Hoa tuyết trên núi xứ Yên lớn như cái chiếu ; từng cánh từng cánh gió thổi rơi trên đài Hiên Viên .
Thiếu phụ đất U châu cuối năm nhớ chồng ; thôi hát, hết cười, cặp mày ngài suy sụp .
Tựa cửa ngóng người đi ; nhớ chàng nơi [Vạn lý] Trường thành gian khổ lạnh lẽo mà xót thương .
Lúc đi [chàng] mang kiếm ra biên ải cứu nước ; để lại cái bao đựng tên vẽ vằn da hổ màu vàng này . Trong bao có một cặp tên có đuôi làm bằng lông chim trắng ; nay nhện giăng, bụi phủ .
Tên còn trơ đó ; người nay tử trận không về .
Không cầm được cảm xúc mỗi khi nhìn vật đó ; [nàng đem ra] đốt thành tro .
Sông Hoàng Hà có thể mang đất tới lấp kín ; chứ nỗi sầu hận do gió, mưa, tuyết ở phương bắc [gây ra] khó mà cắt đứt .
--Bản dịch của Viên Thu - Nguyễn Minh--
Bài hành gió bấc
Con rồng đuốc bắc cực,
Mãi sáng vẫn còn soi.
Ánh nguyệt, mặt trời khó sánh thay,
Trên không duy gió bấc cuồng bay.
Núi Yên hoa tuyết to dường chiếu,
Từng cánh đáp Hiên Viên cảnh đài.
Năm tận, U châu vợ nhớ chồng,
Thôi cười hết hát, trĩu mi cong.
Tựa song mơ bóng Trường Thành ấy,
Thương nỗi lạnh lùng kẻ duổi rong.
Mang kiếm, người ra ải cứu nguy.
Bao vàng họa ngấn hổ còn đây,
Cặp tên trong ấy đuôi lông trắng,
Mạng nhện mờ giăng, bụi phủ đầy.
Tên còn trơ trọi đó,
Người tử trận nào về.
Bất nhẫn nhìn lưu vật,
Đốt thành tro bụi đi.
Sông Hoàng lấp đất còn đầy được,
Mưa gió bắc phương mãi hận hoài.
--Bản dịch của Nguyễn Minh--
Rồng đuốc luôn lượn trên Bắc cực
Ban mai rồi vẫn rực sáng soi
Trời, trăng cũng khó mà noi
Chỉ còn gió bấc thổi thôi, thét gào
Núi xứ Yên tuyết to tựa chiếu
Đài Hiên Viên triệu triệu cánh rơi
U châu vợ nhớ chồng hoài
Nên thôi ca hát, nhạt phai má hồng
Nàng tựa cửa hết trông lại ngóng
Nơi Trường thành hình bóng thân thương
Lúc đi mang kiếm lên đường
Bao tên để lại màu vàng còn đây
Trong bao có tên đuôi chim trắng
Nay nhện giăng bụi đóng đã mờ
Bao tên cứ mãi nằm trơ
Nhưng người chết chẳng bao giờ về thăm
Nhìn vật đó khôn ngăn cảm xúc
Nàng đem ra thiêu đốt thành tro
Sông Hoàng có thể lấp bờ
Nhưng sầu gió bấc khó mà nguôi ngoai.
Nguyên tác: Lý Bạch
北風行
李白
燭龍棲寒門，光曜猶旦開。
日月照之何不及此，惟有北風號怒天上來。
燕山雪花大如席，片片吹落軒轅臺。
幽州思婦十二月，停歌罷笑雙蛾摧。
倚門望行人，念君長城苦寒良可哀。
別時提劍救邊去，遺此虎紋金鞞革叉。
中有一雙白羽箭，蜘蛛結網生塵埃。
箭空在，人今戰死不復回。
不忍見此物，焚之已成灰。
黃河捧土尚可塞，北風雨雪恨難裁
Bắc phong hành
Lý Bạch
Chúc long thê hàn môn, Quang diệu do đán khai.
Nhật nguyệt chiếu chi hà bất cập thử, Duy hữu bắc phong hào nộ thiên thượng lai.
Yên sơn tuyết hoa đại như tịch, Phiến phiến xuy lạc Hiên Viên đài.
U châu tư phụ thập nhị nguyệt, Đình ca bãi tiếu song nga tồi.
Ỷ môn vọng hành nhân, Niệm quân Trường Thành khổ hàn lương khả ai.
Biệt thời đề kiếm cứu biên khứ, Di thử hổ văn kim bỉ xoa.
Trung hữu nhất song bạch vũ tiễn, Tri thù kết võng sinh trần ai.
Tiễn không tại, Nhân kim chiến tử bất phục hồi.
Bất nhẫn kiến thử vật, Phần chi dĩ thành hôi.
Hoàng Hà phủng thổ thượng khả tắc, Bắc phong vũ tuyết hận nan tài.
Chú thích: 1/ Tác giả Lý Bạch viết bài này khoảng năm 752, trong giai đoạn từ quan (745) sống đời phiêu bạt giang hồ cho tới khi vào núi Lư sơn ẩn cư (755). Năm đó, bước chân giang hồ của ông phiêu bạt tới U châu. 2/ Chúc long, là con rồng trong thần thoại, phun ra lửa làm đuốc đặng soi sáng.Theo sách Hoài nam tử, chương Trụy hình huấn, thì: theo thần thoại, ở Bắc cực, ánh mặt trời mặt trăng không soi tới, nên có con rồng lửa phun lửa để soi sáng ngày đêm. 3/ hàn môn, tức Bắc cực. 4/ Hiên Viên đài, tên gò đất, tương truyền là sinh quán của Hoàng Đế, ông vua đầu tiên của Trung Hoa trong thời tối cổ. 5/ Yên, tên nước thời Chiến Quốc, nay trong tỉnh Hà Bắc. 6/ U châu, tên đất, nay cũng trong tỉnh Hà Bắc. 7/ Hoàng Hà, tên sông, phát nguyên từ tỉnh Thanh Hải, chảy qua U châu rồi vào biển Bột Hải.
Dịch nghĩa:
Bài hành gió bấc
Rồng đuốc ngụ tại Bắc cực ; tới sáng rồi mà vẫn còn [phun lửa] soi [u châu] .
Ánh mặt trời, mặt trăng không sáng bằng ; chỉ có gió bấc gào thét cuồng nộ trên trời thổi tới .
Hoa tuyết trên núi xứ Yên lớn như cái chiếu ; từng cánh từng cánh gió thổi rơi trên đài Hiên Viên .
Thiếu phụ đất U châu cuối năm nhớ chồng ; thôi hát, hết cười, cặp mày ngài suy sụp .
Tựa cửa ngóng người đi ; nhớ chàng nơi [Vạn lý] Trường thành gian khổ lạnh lẽo mà xót thương .
Lúc đi [chàng] mang kiếm ra biên ải cứu nước ; để lại cái bao đựng tên vẽ vằn da hổ màu vàng này . Trong bao có một cặp tên có đuôi làm bằng lông chim trắng ; nay nhện giăng, bụi phủ .
Tên còn trơ đó ; người nay tử trận không về .
Không cầm được cảm xúc mỗi khi nhìn vật đó ; [nàng đem ra] đốt thành tro .
Sông Hoàng Hà có thể mang đất tới lấp kín ; chứ nỗi sầu hận do gió, mưa, tuyết ở phương bắc [gây ra] khó mà cắt đứt .
--Bản dịch của Viên Thu - Nguyễn Minh--
Bài hành gió bấc
Con rồng đuốc bắc cực,
Mãi sáng vẫn còn soi.
Ánh nguyệt, mặt trời khó sánh thay,
Trên không duy gió bấc cuồng bay.
Núi Yên hoa tuyết to dường chiếu,
Từng cánh đáp Hiên Viên cảnh đài.
Năm tận, U châu vợ nhớ chồng,
Thôi cười hết hát, trĩu mi cong.
Tựa song mơ bóng Trường Thành ấy,
Thương nỗi lạnh lùng kẻ duổi rong.
Mang kiếm, người ra ải cứu nguy.
Bao vàng họa ngấn hổ còn đây,
Cặp tên trong ấy đuôi lông trắng,
Mạng nhện mờ giăng, bụi phủ đầy.
Tên còn trơ trọi đó,
Người tử trận nào về.
Bất nhẫn nhìn lưu vật,
Đốt thành tro bụi đi.
Sông Hoàng lấp đất còn đầy được,
Mưa gió bắc phương mãi hận hoài.
--Bản dịch của Nguyễn Minh--
Rồng đuốc luôn lượn trên Bắc cực
Ban mai rồi vẫn rực sáng soi
Trời, trăng cũng khó mà noi
Chỉ còn gió bấc thổi thôi, thét gào
Núi xứ Yên tuyết to tựa chiếu
Đài Hiên Viên triệu triệu cánh rơi
U châu vợ nhớ chồng hoài
Nên thôi ca hát, nhạt phai má hồng
Nàng tựa cửa hết trông lại ngóng
Nơi Trường thành hình bóng thân thương
Lúc đi mang kiếm lên đường
Bao tên để lại màu vàng còn đây
Trong bao có tên đuôi chim trắng
Nay nhện giăng bụi đóng đã mờ
Bao tên cứ mãi nằm trơ
Nhưng người chết chẳng bao giờ về thăm
Nhìn vật đó khôn ngăn cảm xúc
Nàng đem ra thiêu đốt thành tro
Sông Hoàng có thể lấp bờ
Nhưng sầu gió bấc khó mà nguôi ngoai.