Cổ lãng nguyệt hành
Nguyên tác: Lý Bạch
古朗月行
李白
小時不識月，
呼作白玉盤。
又疑瑤台鏡，
飛在青雲端。
仙人垂兩足，
桂樹何團團。
白兔搗藥成，
問言與誰餐﹖
蟾蜍蝕圓影，
大明夜已殘。
羿昔落九烏，
天人清可安。
陰精此淪惑，
去去不足現。
憂來其如何，
淒愴摧心肝。
Cổ lãng nguyệt hành
Lý Bạch
Tiểu thời bất thức nguyệt,
Hô tác bạch ngọc bàn.
Hựu nghi Dao Đài kính,
Phi tại thanh vân đoan.
Tiên nhân thùy lưỡng túc,
Quế thụ hà đoàn đoàn.
Bạch thố đảo dược thành,
Vấn ngôn dữ thùy xan?
Thiềm thừ thực viên ảnh,
Đại minh dạ dĩ tàn.
Nghệ tích lạc cửu ô,
Thiên nhân thanh khả an.
Âm tinh thử luân hoặc,
Khứ khứ bất túc hiện.
Ưu lai kỳ như hà,
Thê sảng tồi tâm can.
Chú thích: 1/ Lãng nguyệt hành là tên một ca khúc trong nhạc phủ. Tác giả LB thêm vào chữ “cổ” làm tựa đề bài này. 2/ Tác giả vịnh trăng sáng nửa bài trên, nhưng nửa bài dưới ngụ ý tâm tình mình trước thời cuộc: Dương quý phi làm Đường Minh hoàng hôn ám (trong bài tả cóc gặm mặt trăng tròn), nước loạn đến nơi mà anh hùng cứu nguy (trong bài là Hậu Nghệ) chưa thấy xuất hiện…3/ Dao Đài, là cung điện của Tây Vương Mẫu (cai quản tiên giới). 4/ Nghệ, tức Hậu Nghệ, một thiện xạ trong thần thoại, đã bắn rơi chín mặt trời, chừa lại duy nhất mặt trời hiện nay.
Dịch nghĩa:
Khúc ca Trăng sáng
Nhi đồng không hiểu biết về mặt trăng,
hô [rằng mặt trăng] là cái mâm bằng ngọc trắng.
Lại [có đứa] ngờ rằng đó là tấm gương soi trong cung Dao Đài,
bay vào cuối chân mây xanh.
[Lúc trăng mới mọc chỉ thấy] người tiên [Hằng Nga] thò ra có hai cái chân,
[sau mới thấy] cây quế tròn dần.
Thỏ ngọc giã thuốc xong,
hỏi ai nuôi nó ăn ?
Cóc gậm nhấm trăng tròn,
đêm sáng vằng vặc phải tàn lụi.
Xưa [Hậu] Nghệ bắn rơi chín con quạ đen (tức mặt trời),
làm cho trời và người được mát mẻ.
Người hùng tạo bóng mát đó đã lưu lạc,
mãi mãi chẳng xuất hiện.
Ưu tư trước thời cuộc,
phiền não làm tan nát tim gan ta.
--Bản dịch của Viên Thu - Nguyễn Minh--
Bé chưa hiểu biết được trăng rành,
Cứ bảo là mâm ngọc trắng thanh.
Cũng có thể Dao Đài kính đó,
Bay về tận cuối chân mây xanh.
Ban đầu tiên nữ lộ hai chân,
Và quế tròn thêm tán bội phần.
Thỏ ngọc giã xong rồi dược thảo,
Hỏi rằng ai giúp nó nuôi ăn.
Trăng tròn cóc gặm cứ mòn thay,
Đêm sáng rỡ ràng lại nhạt phai.
Xưa Nghệ bắn tên trừ chín quạ,
Đất trời, nhân thế mát lâu nay.
Người hùng tạo bóng đã xa khơi,
Mãi mãi biệt tăm, bỏ cõi đời.
Lo lắng thế thời như vậy đấy,
Tim gan phiền não nát tơi bời.
--Bản dịch của Nguyễn Minh--
Về vầng trăng nhi đồng không biết
Cho là mâm ngọc bích trắng trong
Hoặc là gương sáng trong cung
Dao Đài bay thẳng vào vùng mây xanh
Lúc trăng mọc chị Hằng ra trước
Sau thấy cây quế được tròn dần
Thỏ già giã thuốc phân vân
Giã xong ai sẽ đưa phần nó ăn?
Cóc gậm nhấm làm trăng tròn mãi
Sáng mãi rồi cũng phải tàn thôi
Ngày xưa Hậu Nghệ bắn rơi
Chín con quạ để bẩu trời mát êm
Người hùng tạo mát êm đã khuất
Mãi mãi không ló xuất ra đâu
Trước thời cuộc, quá lo âu
Nhiều phiền não khiến ra sầu nát tim
Nguyên tác: Lý Bạch
古朗月行
李白
小時不識月，
呼作白玉盤。
又疑瑤台鏡，
飛在青雲端。
仙人垂兩足，
桂樹何團團。
白兔搗藥成，
問言與誰餐﹖
蟾蜍蝕圓影，
大明夜已殘。
羿昔落九烏，
天人清可安。
陰精此淪惑，
去去不足現。
憂來其如何，
淒愴摧心肝。
Cổ lãng nguyệt hành
Lý Bạch
Tiểu thời bất thức nguyệt,
Hô tác bạch ngọc bàn.
Hựu nghi Dao Đài kính,
Phi tại thanh vân đoan.
Tiên nhân thùy lưỡng túc,
Quế thụ hà đoàn đoàn.
Bạch thố đảo dược thành,
Vấn ngôn dữ thùy xan?
Thiềm thừ thực viên ảnh,
Đại minh dạ dĩ tàn.
Nghệ tích lạc cửu ô,
Thiên nhân thanh khả an.
Âm tinh thử luân hoặc,
Khứ khứ bất túc hiện.
Ưu lai kỳ như hà,
Thê sảng tồi tâm can.
Chú thích: 1/ Lãng nguyệt hành là tên một ca khúc trong nhạc phủ. Tác giả LB thêm vào chữ “cổ” làm tựa đề bài này. 2/ Tác giả vịnh trăng sáng nửa bài trên, nhưng nửa bài dưới ngụ ý tâm tình mình trước thời cuộc: Dương quý phi làm Đường Minh hoàng hôn ám (trong bài tả cóc gặm mặt trăng tròn), nước loạn đến nơi mà anh hùng cứu nguy (trong bài là Hậu Nghệ) chưa thấy xuất hiện…3/ Dao Đài, là cung điện của Tây Vương Mẫu (cai quản tiên giới). 4/ Nghệ, tức Hậu Nghệ, một thiện xạ trong thần thoại, đã bắn rơi chín mặt trời, chừa lại duy nhất mặt trời hiện nay.
Dịch nghĩa:
Khúc ca Trăng sáng
Nhi đồng không hiểu biết về mặt trăng,
hô [rằng mặt trăng] là cái mâm bằng ngọc trắng.
Lại [có đứa] ngờ rằng đó là tấm gương soi trong cung Dao Đài,
bay vào cuối chân mây xanh.
[Lúc trăng mới mọc chỉ thấy] người tiên [Hằng Nga] thò ra có hai cái chân,
[sau mới thấy] cây quế tròn dần.
Thỏ ngọc giã thuốc xong,
hỏi ai nuôi nó ăn ?
Cóc gậm nhấm trăng tròn,
đêm sáng vằng vặc phải tàn lụi.
Xưa [Hậu] Nghệ bắn rơi chín con quạ đen (tức mặt trời),
làm cho trời và người được mát mẻ.
Người hùng tạo bóng mát đó đã lưu lạc,
mãi mãi chẳng xuất hiện.
Ưu tư trước thời cuộc,
phiền não làm tan nát tim gan ta.
--Bản dịch của Viên Thu - Nguyễn Minh--
Bé chưa hiểu biết được trăng rành,
Cứ bảo là mâm ngọc trắng thanh.
Cũng có thể Dao Đài kính đó,
Bay về tận cuối chân mây xanh.
Ban đầu tiên nữ lộ hai chân,
Và quế tròn thêm tán bội phần.
Thỏ ngọc giã xong rồi dược thảo,
Hỏi rằng ai giúp nó nuôi ăn.
Trăng tròn cóc gặm cứ mòn thay,
Đêm sáng rỡ ràng lại nhạt phai.
Xưa Nghệ bắn tên trừ chín quạ,
Đất trời, nhân thế mát lâu nay.
Người hùng tạo bóng đã xa khơi,
Mãi mãi biệt tăm, bỏ cõi đời.
Lo lắng thế thời như vậy đấy,
Tim gan phiền não nát tơi bời.
--Bản dịch của Nguyễn Minh--
Về vầng trăng nhi đồng không biết
Cho là mâm ngọc bích trắng trong
Hoặc là gương sáng trong cung
Dao Đài bay thẳng vào vùng mây xanh
Lúc trăng mọc chị Hằng ra trước
Sau thấy cây quế được tròn dần
Thỏ già giã thuốc phân vân
Giã xong ai sẽ đưa phần nó ăn?
Cóc gậm nhấm làm trăng tròn mãi
Sáng mãi rồi cũng phải tàn thôi
Ngày xưa Hậu Nghệ bắn rơi
Chín con quạ để bẩu trời mát êm
Người hùng tạo mát êm đã khuất
Mãi mãi không ló xuất ra đâu
Trước thời cuộc, quá lo âu
Nhiều phiền não khiến ra sầu nát tim