Cổ Phong - Đại Xa Dương Phi Trần
Nguyên tác: Lý Bạch
古風-大車揚飛塵
李白
大車揚飛塵，
亭午暗阡陌。
中貴多黃金，
連雲開甲宅。
路逢鬥雞者，
冠蓋何煇赫。
鼻息千虹霓，
行人皆怵惕。
世無洗耳翁，
誰知堯與跖。
Cổ Phong - Đại Xa Dương Phi Trần
Lý Bạch
Đại xa dương phi trần,
Đình ngọ ám thiên mạch.
Trung quí đa hoàng kim,
Liên vân khai giáp trạch.
Lộ phùng “đấu kê giả”,
Quan cái hà huy hách.
Tị tức thiên hồng nghê,
Hành nhân giai truật dịch.
Thế vô “tẩy nhĩ ông”,
Thùy tri Nghiêu dữ chích.
Chú thích: 1/ Tác giả LB làm tổ thơ Cổ Phong này gồm 59 bài (bài này mang số 24/59). Nay thêm câu đầu của bài đi sau tựa đề chính là Cổ Phong để dễ truy cập và phân biệt. 2/ trung quí, trong bài ám chỉ bọn hoạn quan chuyên quyền. 3/ đấu kê giả, tức Giả Xương, một gã không biết chữ, trong đội chuyên chăm sóc gả chọi của vua trong cung, mới 13 tuổi, nhưng được Đường Huyển tông ưa thích. Y được phong chức đấu kê giả, triều phục và bổng lộc ngang hàng với cấp Hữu long võ quân. 4/ Tẩy nhĩ ông, tức Hứa Do, người hiền tài nhưng không ham danh lợi. Khi được vua Nghiêu ngỏ ý nhường ngôi, ông ta cho là tại bị bẩn, xuống sông rửa tai. 4/ Nghiêu, tên một trong hai ông vua nhân đức của nước Tàu thời thái cổ. 5/ Tác giả LB trong thời gian giữ một chức quan nhỏ ở Trường An (742-744), đã chứng kiến triều chính hủ bại, ông viết bài này rồi từ quan để tiếp tục cuộc sống lãng du…
--Dịch nghĩa:--
Thơ Cổ Phong – Xe Lớn Chạy Làm Đường Tung Bụi
Xe lớn chạy làm bụi đường tung bay ;
giữa trưa mà đại lộ cũng u ám.
Bọn hoạn quan chuyên quyền tiến nhiều ;
dinh thự [của chúng] liên tiếp cao tới mây.
Trên đường còn gặp “quan gà chọi”,
ngựa xe mũ mãng cũng như ai.
Mũi phổng như thở ra cầu vồng ;
người trên đường ai cũng phải kinh sợ.
Đời bây giờ không còn “ông rữa tai”,
nên không ai biết [đương kim hoàng đế] là vua Nghiêu hay đạo tặc.
--Bản dịch của Nguyễn Minh--
Xe lớn chạy làm đường tung bụi
Nắng giữa trưa cũng tối cả trời
Hoạn quan vàng bạc sáng ngời
Nhà cao ngất ngưởng như vời mây xanh
Lại còn thấy ngài “quan gà chọi”
Cũng ngựa xe phơi phới áo chầu
Mũi phồng như thở khói màu
Trên đường ai nấy cùng nhau kinh hoàng
“Ông rửa tai” nay không còn
Nên không biết được Nghiêu - phường du côn
--Bản dịch của Nguyễn phước Hậu--
Xe lớn chạy bụi tung bay
đại lộ trưa ngày u- ám.
Hoạn quan quyền nhiều bạc lắm
Nhà cao ngất ngưởng liền mây.
Trên đường gặp quan gà chọi
Ngựa xe mũ đội như ai
To cầu vồng phồng mũi thở
Trên đường ai qua cũng sợ.
Đời nay không ông rửa tai
Đạo tặc? Vua Nghiêu? Ai rõ.
Nguyên tác: Lý Bạch
古風-大車揚飛塵
李白
大車揚飛塵，
亭午暗阡陌。
中貴多黃金，
連雲開甲宅。
路逢鬥雞者，
冠蓋何煇赫。
鼻息千虹霓，
行人皆怵惕。
世無洗耳翁，
誰知堯與跖。
Cổ Phong - Đại Xa Dương Phi Trần
Lý Bạch
Đại xa dương phi trần,
Đình ngọ ám thiên mạch.
Trung quí đa hoàng kim,
Liên vân khai giáp trạch.
Lộ phùng “đấu kê giả”,
Quan cái hà huy hách.
Tị tức thiên hồng nghê,
Hành nhân giai truật dịch.
Thế vô “tẩy nhĩ ông”,
Thùy tri Nghiêu dữ chích.
Chú thích: 1/ Tác giả LB làm tổ thơ Cổ Phong này gồm 59 bài (bài này mang số 24/59). Nay thêm câu đầu của bài đi sau tựa đề chính là Cổ Phong để dễ truy cập và phân biệt. 2/ trung quí, trong bài ám chỉ bọn hoạn quan chuyên quyền. 3/ đấu kê giả, tức Giả Xương, một gã không biết chữ, trong đội chuyên chăm sóc gả chọi của vua trong cung, mới 13 tuổi, nhưng được Đường Huyển tông ưa thích. Y được phong chức đấu kê giả, triều phục và bổng lộc ngang hàng với cấp Hữu long võ quân. 4/ Tẩy nhĩ ông, tức Hứa Do, người hiền tài nhưng không ham danh lợi. Khi được vua Nghiêu ngỏ ý nhường ngôi, ông ta cho là tại bị bẩn, xuống sông rửa tai. 4/ Nghiêu, tên một trong hai ông vua nhân đức của nước Tàu thời thái cổ. 5/ Tác giả LB trong thời gian giữ một chức quan nhỏ ở Trường An (742-744), đã chứng kiến triều chính hủ bại, ông viết bài này rồi từ quan để tiếp tục cuộc sống lãng du…
--Dịch nghĩa:--
Thơ Cổ Phong – Xe Lớn Chạy Làm Đường Tung Bụi
Xe lớn chạy làm bụi đường tung bay ;
giữa trưa mà đại lộ cũng u ám.
Bọn hoạn quan chuyên quyền tiến nhiều ;
dinh thự [của chúng] liên tiếp cao tới mây.
Trên đường còn gặp “quan gà chọi”,
ngựa xe mũ mãng cũng như ai.
Mũi phổng như thở ra cầu vồng ;
người trên đường ai cũng phải kinh sợ.
Đời bây giờ không còn “ông rữa tai”,
nên không ai biết [đương kim hoàng đế] là vua Nghiêu hay đạo tặc.
--Bản dịch của Nguyễn Minh--
Xe lớn chạy làm đường tung bụi
Nắng giữa trưa cũng tối cả trời
Hoạn quan vàng bạc sáng ngời
Nhà cao ngất ngưởng như vời mây xanh
Lại còn thấy ngài “quan gà chọi”
Cũng ngựa xe phơi phới áo chầu
Mũi phồng như thở khói màu
Trên đường ai nấy cùng nhau kinh hoàng
“Ông rửa tai” nay không còn
Nên không biết được Nghiêu - phường du côn
--Bản dịch của Nguyễn phước Hậu--
Xe lớn chạy bụi tung bay
đại lộ trưa ngày u- ám.
Hoạn quan quyền nhiều bạc lắm
Nhà cao ngất ngưởng liền mây.
Trên đường gặp quan gà chọi
Ngựa xe mũ đội như ai
To cầu vồng phồng mũi thở
Trên đường ai qua cũng sợ.
Đời nay không ông rửa tai
Đạo tặc? Vua Nghiêu? Ai rõ.