Cổ Phong - Tần hoàng tảo lục hiệp
Nguyên tác: Lý Bạch
古風 - 秦皇掃六合
李白
秦皇掃六合，
虎視何雄哉。
揮劍決浮雲，
諸侯盡西來。
明斷自天啟，
大略駕群才。
收兵鑄金人，
函谷正東開。
銘功會稽嶺，
騁望琅琊臺。
刑徒七十萬，
起土驪山隈。
尚采不死葯，
茫然使心哀。
連弩射海魚，
長鯨正崔嵬。
額鼻象五岳，
揚波噴雲雷。
鬈鬣蔽青天，
何由睹蓬萊。
徐市載秦女，
樓船幾時迴。
但見三泉下，
金棺葬寒灰。
Cổ Phong - Tần hoàng tảo lục hiệp
Lý Bạch
Tần hoàng tảo lục hiệp,
Hổ thị hà hùng tai.
Huy kiếm quyết phù vân,
Chư hầu tận tây lai.
Minh đoán tự thiên khải,
Đại lược giá quần tài.
Thu binh chú kim nhân,
Hàm Cốc chính đông khai.
Minh công hội Kê Lĩnh,
Sính vọng Lang Nha đài.
Hình đồ thất thập vạn,
Khởi thổ ly sơn ôi.
Thượng thái bất tử dược,
Mang nhiên sử tâm ai.
Liên nỗ xạ hải ngư,
Trường kình chính thôi ngôi.
Ngạch tỵ tượng Ngũ Nhạc,
Dương ba phún vân lôi.
Quyền liệp tế thanh thiên,
Hà do đổ Bồng Lai.
Từ thị tải Tần nữ,
Lâu thuyền kỷ thì hồi.
Đán kiến Cam Tuyền hạ,
Kim quan táng hàn hôi.
Chú thích: 1/ Tác giả LB có quá nhiều bài mang tựa đề là Cổ Phong. Để dễ dàng cho việc truy cập, nay tạm dùng câu đầu trong bài làm tựa đề. 2/ Tần hoàng, tức Tần Thuỷ hoàng, người đã lẫy lừng diệt sáu nước thời Chiến Quốc để thống nhất Trung Hoa, nhưng cuối đời lại rất mê tín tìm cầu thuốc trưòng sinh và ham săn cá voi. 3/ Ngũ Nhạc, tên dãy gồm năm núi nổi tiếng. 4/ Bồng Lai, tên một ngọn núi ngoài biển trong thần thoại, nơi tiên ở. 5/ Cam Tuyền, tên núi, cách Trường An hai trăm dặm về phía tây, trên có đài đốt lửa đề báo cho kinh đô và các nơi khác, khi có giặc tiến vào bờ cõi.
Dịch nghĩa:
Cổ Phong - Tần hoàng tảo lục hiệp
Tần [Thủy] hoàng quét sạch sáu nước liên hiệp,
cọp đã tỏ ra oai hùng biết bao!
Giơ kiếm chỏ đám mây nổi,
tất cả chư hầu về phương tây [quy phục].
Loan báo rằng mở nước [thống nhất] theo mệnh trời,
đủ mưu lược để chế ngự người tài.
Thu hồi binh khí đúc thành người sắt,
lập cửa ải Hàm Cốc phòng ngự phía đông
Công trận được ghi khắc trên núi Kế,
Có thể nhìn thấy từ đài Lang Nha.
Kẻ bị kết án lên tới bảy chục vạn,
vỡ đất sườn núi Ly.
[Tần hoàng] ham tìm thuốc trường sinh,
mù mờ [không rành rẽ] khiến lòng bi ai.
Lại cố công săn cá biển,
loại cá voi [cao to] ngất ngưởng.
Trán và mũi [cá] lớn như núi Ngũ Nhạc,
hớp sóng phun nước cao tới mây sấm.
Khum vây che trời xanh,
làm sao còn thấy được Bồng Lai.
Thành Từ chuyên chở gái xứ Tần,
Thuyền lầu bao giờ trở lại?
Nhưng thấy dưới chân núi Cam Tuyền,
Quan tài vàng chôn trong tro bụi lạnh.
--Bản dịch của Nguyễn Minh--
Tần Thuỷ hoàng quét yên sáu nước
Cọp tỏ uy hùng biết là bao!
Tuốt gươm chỉ đám mây cao
Chư hầu mọi phía quy vào phương tây
Loan truyền rằng trời thay đổi nước
Đầy quyền uy mưu lược trị người
Đúc người binh khí hết xài
Ải quan Hàm Cốc triển khai đông phòng
Võ tướng được ghi công núi Kế
từ đài Lang có thể ngóng xem
Án tuyên bảy chục vạn tên
khổ sai vỡ đất ở triền núi Ly
Thuốc trường sinh một khi vua chuộng
Vì mù mờ chỉ luống bi ai
Lại tìm cá biển săn hoài
Truy tìm cho được cá voi to đùng
Trán và mũi so cùng Ngũ Nhạc
Hớp sóng phun nước ngược tới mây
Che trời chỉ việc khum vây
Bồng Lai khuất nẻo sao đây ngóng nhìn
Thành thị Từ gái Tần chuyên chở
Thuyền lầu đi có trở về không?
Cam Tuyền dưới núi hãy trông
Quan tài vàng dát chôn trong tro tàn.
--Bản dịch của Viên Thu--
Tần Thủy hoàng an sáu nước ngay,
Cọp đang thời biết mấy hùng oai.
Đưa gươm chỉ đám mây trôi nổi,
Thâu cả chư hầu khắp hướng tây.
Báo rằng mở nước tùy thiên mệnh,
Giỏi lược mưu thâu phục kẻ tài.
Gom khí giới rèn người sắt thép,
Hàm quan xây chặn phía đông khơi.
Chiến công ghi khắc trên non Kế,
Nhìn tự Lang Nha thấy được ngay.
Bảy chục vạn người đang chịu án,
Truyền non Ly mở đất hoang khai.
Vua ham tìm thuốc trường sinh quý,
Ngơ ngác không rành lại chẳng vui.
Rồi gắng công săn lùng cá biển,
Khổng lồ ngoại hạng loại ong voi.
Mũi, đầu dường Ngũ nhạc non vậy,
Hớp sóng phun tràn đến sấm mây.
Vây vẩy vươn che trời biếc lộng,
Làm sao trông thấy chốn Bồng Lai.
Thành Từ chở gái Tần đâu đấy,
Biết lúc nào thuyền trở lại đây.
Mà dưới núi Cam Tuyền đó có,
Quan tài vàng bụi lấp, tro phơi.
Nguyên tác: Lý Bạch
古風 - 秦皇掃六合
李白
秦皇掃六合，
虎視何雄哉。
揮劍決浮雲，
諸侯盡西來。
明斷自天啟，
大略駕群才。
收兵鑄金人，
函谷正東開。
銘功會稽嶺，
騁望琅琊臺。
刑徒七十萬，
起土驪山隈。
尚采不死葯，
茫然使心哀。
連弩射海魚，
長鯨正崔嵬。
額鼻象五岳，
揚波噴雲雷。
鬈鬣蔽青天，
何由睹蓬萊。
徐市載秦女，
樓船幾時迴。
但見三泉下，
金棺葬寒灰。
Cổ Phong - Tần hoàng tảo lục hiệp
Lý Bạch
Tần hoàng tảo lục hiệp,
Hổ thị hà hùng tai.
Huy kiếm quyết phù vân,
Chư hầu tận tây lai.
Minh đoán tự thiên khải,
Đại lược giá quần tài.
Thu binh chú kim nhân,
Hàm Cốc chính đông khai.
Minh công hội Kê Lĩnh,
Sính vọng Lang Nha đài.
Hình đồ thất thập vạn,
Khởi thổ ly sơn ôi.
Thượng thái bất tử dược,
Mang nhiên sử tâm ai.
Liên nỗ xạ hải ngư,
Trường kình chính thôi ngôi.
Ngạch tỵ tượng Ngũ Nhạc,
Dương ba phún vân lôi.
Quyền liệp tế thanh thiên,
Hà do đổ Bồng Lai.
Từ thị tải Tần nữ,
Lâu thuyền kỷ thì hồi.
Đán kiến Cam Tuyền hạ,
Kim quan táng hàn hôi.
Chú thích: 1/ Tác giả LB có quá nhiều bài mang tựa đề là Cổ Phong. Để dễ dàng cho việc truy cập, nay tạm dùng câu đầu trong bài làm tựa đề. 2/ Tần hoàng, tức Tần Thuỷ hoàng, người đã lẫy lừng diệt sáu nước thời Chiến Quốc để thống nhất Trung Hoa, nhưng cuối đời lại rất mê tín tìm cầu thuốc trưòng sinh và ham săn cá voi. 3/ Ngũ Nhạc, tên dãy gồm năm núi nổi tiếng. 4/ Bồng Lai, tên một ngọn núi ngoài biển trong thần thoại, nơi tiên ở. 5/ Cam Tuyền, tên núi, cách Trường An hai trăm dặm về phía tây, trên có đài đốt lửa đề báo cho kinh đô và các nơi khác, khi có giặc tiến vào bờ cõi.
Dịch nghĩa:
Cổ Phong - Tần hoàng tảo lục hiệp
Tần [Thủy] hoàng quét sạch sáu nước liên hiệp,
cọp đã tỏ ra oai hùng biết bao!
Giơ kiếm chỏ đám mây nổi,
tất cả chư hầu về phương tây [quy phục].
Loan báo rằng mở nước [thống nhất] theo mệnh trời,
đủ mưu lược để chế ngự người tài.
Thu hồi binh khí đúc thành người sắt,
lập cửa ải Hàm Cốc phòng ngự phía đông
Công trận được ghi khắc trên núi Kế,
Có thể nhìn thấy từ đài Lang Nha.
Kẻ bị kết án lên tới bảy chục vạn,
vỡ đất sườn núi Ly.
[Tần hoàng] ham tìm thuốc trường sinh,
mù mờ [không rành rẽ] khiến lòng bi ai.
Lại cố công săn cá biển,
loại cá voi [cao to] ngất ngưởng.
Trán và mũi [cá] lớn như núi Ngũ Nhạc,
hớp sóng phun nước cao tới mây sấm.
Khum vây che trời xanh,
làm sao còn thấy được Bồng Lai.
Thành Từ chuyên chở gái xứ Tần,
Thuyền lầu bao giờ trở lại?
Nhưng thấy dưới chân núi Cam Tuyền,
Quan tài vàng chôn trong tro bụi lạnh.
--Bản dịch của Nguyễn Minh--
Tần Thuỷ hoàng quét yên sáu nước
Cọp tỏ uy hùng biết là bao!
Tuốt gươm chỉ đám mây cao
Chư hầu mọi phía quy vào phương tây
Loan truyền rằng trời thay đổi nước
Đầy quyền uy mưu lược trị người
Đúc người binh khí hết xài
Ải quan Hàm Cốc triển khai đông phòng
Võ tướng được ghi công núi Kế
từ đài Lang có thể ngóng xem
Án tuyên bảy chục vạn tên
khổ sai vỡ đất ở triền núi Ly
Thuốc trường sinh một khi vua chuộng
Vì mù mờ chỉ luống bi ai
Lại tìm cá biển săn hoài
Truy tìm cho được cá voi to đùng
Trán và mũi so cùng Ngũ Nhạc
Hớp sóng phun nước ngược tới mây
Che trời chỉ việc khum vây
Bồng Lai khuất nẻo sao đây ngóng nhìn
Thành thị Từ gái Tần chuyên chở
Thuyền lầu đi có trở về không?
Cam Tuyền dưới núi hãy trông
Quan tài vàng dát chôn trong tro tàn.
--Bản dịch của Viên Thu--
Tần Thủy hoàng an sáu nước ngay,
Cọp đang thời biết mấy hùng oai.
Đưa gươm chỉ đám mây trôi nổi,
Thâu cả chư hầu khắp hướng tây.
Báo rằng mở nước tùy thiên mệnh,
Giỏi lược mưu thâu phục kẻ tài.
Gom khí giới rèn người sắt thép,
Hàm quan xây chặn phía đông khơi.
Chiến công ghi khắc trên non Kế,
Nhìn tự Lang Nha thấy được ngay.
Bảy chục vạn người đang chịu án,
Truyền non Ly mở đất hoang khai.
Vua ham tìm thuốc trường sinh quý,
Ngơ ngác không rành lại chẳng vui.
Rồi gắng công săn lùng cá biển,
Khổng lồ ngoại hạng loại ong voi.
Mũi, đầu dường Ngũ nhạc non vậy,
Hớp sóng phun tràn đến sấm mây.
Vây vẩy vươn che trời biếc lộng,
Làm sao trông thấy chốn Bồng Lai.
Thành Từ chở gái Tần đâu đấy,
Biết lúc nào thuyền trở lại đây.
Mà dưới núi Cam Tuyền đó có,
Quan tài vàng bụi lấp, tro phơi.