Cổ tòng quân hành
Nguyên tác: Lý Kỳ
樂府
李頎
古從軍行
白日登山望烽火， 黃昏飲馬傍交河。
行人刁斗風沙暗， 公主琵琶幽怨多。
野雲萬里無城郭， 雨雪紛紛連大漠。
胡雁哀鳴夜夜飛， 胡兒眼淚雙雙落。
聞道玉門猶被遮， 應將性命逐輕車。
年年戰骨埋荒外， 空見葡萄入漢家。
Cổ tòng quân hành
Bạch nhật đăng sơn vọng phong hỏa
Hoàng hôn ẩm mã bàng Giao hà
Hành nhân điêu đẩu phong sa ám
Công chúa tỳ bà u oán đa!
Dã doanh vạn lý vô thành quách
Vũ tuyết phân phân liên đại mạc
Hồ nhạn ai minh dạ dạ phi
Hồ nhi nhãn lệ song song lạc.
Văn đạo Ngọc Môn do bị già
Ứng tương tính mệnh tống Khinh xa
Niên niên chiến cốt mai hoang ngoại
Không kiến bồ đào nhập Hán gia.
--Dịch Nghĩa--
Bài hành về việc tòng quân ngày xưa
Ban ngày lên núi nhìn ngọn lửa báo hiệu,
Hoàng hôn thì cho ngựa uống nước bên bờ sông Giao hà. Người đi nghe tiếng mõ khua trong gió cát mịt mờ.
U oán thay tiếng đàn tỳ bà của nàng công chúa!
Doanh trại ở nơi hoang dã nghìn dặm không có thành quách.
Mưa tuyết ùn ùn bao phủ khắp miền sa mạc rộng lớn.
Chim nhạn đất Hồ đêm đêm bay kêu lên bi thảm,
Người đất Hồ đôi mắt lệ chảy hai hàng.
Nghe nói ải Ngọc Môn quan vẫn còn bị vây khốn.
Có lẽ phải bỏ tính mệnh mà đi theo tướng Khinh xa.
Năm này qua năm khác, xương chiến sĩ vẫn chôn vùi ở ngoài nơi hoang dã,
Chỉ thấy những trái nho đem về cho nhà Hán mà thôi.
--Bản dịch của NguyễnTâmHàn--
Ngày canh lửa báo đỉnh non
Chiều về ngựa uống nước nguồn dòng Giao
Mõ khua,
gió cát thét gào
Đàn ơi …
Sao tiếng nghẹn ngào, thảm thương
Không thành quách vạn dặm trường
Khắp vùng sa mạc thê lương tuyết dầm
Đất Hồ nhạn hoảng kêu đêm
Người Hồ bi thiết ruột mềm, lệ rơi
Ngọc Môn vẫn lửa mịt trời
Hẳn là định mệnh theo đời Khinh xa
Bao mồ chôn tháng năm qua
Chỉ nhìn nho tải dâng nhà Hán thôi
--Bản dịch của Nguyễn phước Hậu--
Lên núi ban ngày trông tin lửa
Chiều Giao hà ngựa uống nước sông.
Người đi gió cát mịt mùng,
Tỳ bà ai oán nổi lòng công nương.
Đâu thành quách, dặm trường hoang dại
Sa mạc mưa tuyết trải mênh mông
Đêm đêm Hồ nhạn não nùng,
Người Hồ mắt lệ rưng rưng hai hàng.
Nghe ải Ngọc Môn quan vây chặt
Tính mệnh mình ký thác tướng Khinh
Bao năm chiến sĩ bỏ mình
Bồ đào cống nạp Hán đình thấy chăng?
--Bản dịch của Anh Nguyên--
Đi lính thời xưa
Lên non, lửa hiệu, đứng trông,
Chiều về, ngựa uống nước sông Giao-Hà.
Lệnh vang trong gió vút xa,
Oán sầu, nghe tiếng Tỳ-bà đâu đây.
Giữa đồng, doanh trại mọc đầy,
Bời bời mưa tuyêt phủ đầy bãi hoang.
Nhạn Hồ, đêm đến, kêu than,
Trẻ Hồ, đôi mắt hai hàng lệ rơi.
Ngọc-Môn, giặc chặn đôi nơi,
Nguyện đem tính mệnh quyết thời theo xe.
Bãi hoang, xương lính ai che,
Hàng năm, cống Hán, chỉ nghe Bồ-Đào!...
-- Bản dịch của Lâm trung Phú --
Ngày đến lên non trông lửa hiệu
Chiều về cho ngựa uống sông Giao !
Người đi gió cát mõ khua nhịp
Công chúa Tỳ bà tiếng oán cao .
Quân doanh muôn dặm không thành quách
Mưa tuyết rơi rơi khắp biển cát
Tiếng nhạn Hồ kêu thảm mỗi đêm
Trẻ Hồ mắt lệ song song rớt .
Nghe nói Ngọc Môn còn bị vây
Quyết đem mạng sống theo quân này
Năm năm xương lính vùi hoang địa
Chỉ thấy nho về cống Hán đây !!!
--Bản dịch của Nguyễn Minh--
Lúc ban ngày lên non xem lửa
Chiều sông Giao cho ngựa uống no
Người đi nghe mõ âm u
Tưởng như công chúa tiễn đưa tỳ bà
Không một thành nẻo xa vạn dặm
Sa mạc rơi tuyết đậm liền nhau
Đêm nghe Hồ nhạn kêu sầu
Lính Hồ đôi mắt đỏ au lệ tràn
Nghe đồn Ngọc Môn quan giặc hãm
Tính mệnh ta trao tạm Khinh xa
Chiến binh xương lấp qua loa
Rượu nho chỉ thấy cho nhà Hán thôi!
--English--
Folk-song-styled-verse
Li Qi
AN OLD WAR-SONG
Through the bright day up the mountain, we scan the sky for a war-torch;
At yellow dusk we water our horses in the boundaryriver;
And when the throb of watch-drums hangs in the sandy wind,
We hear the guitar of the Chinese Princess telling her endless woe....
Three thousand miles without a town, nothing but camps,
Till the heavy sky joins the wide desert in snow.
With their plaintive calls, barbarian wildgeese fly from night to night,
And children of the Tartars have many tears to shed;
But we hear that the Jade Pass is still under siege,
And soon we stake our lives upon our light warchariots.
Each year we bury in the desert bones unnumbered,
Yet we only watch for grape-vines coming into China.
Nguyên tác: Lý Kỳ
樂府
李頎
古從軍行
白日登山望烽火， 黃昏飲馬傍交河。
行人刁斗風沙暗， 公主琵琶幽怨多。
野雲萬里無城郭， 雨雪紛紛連大漠。
胡雁哀鳴夜夜飛， 胡兒眼淚雙雙落。
聞道玉門猶被遮， 應將性命逐輕車。
年年戰骨埋荒外， 空見葡萄入漢家。
Cổ tòng quân hành
Bạch nhật đăng sơn vọng phong hỏa
Hoàng hôn ẩm mã bàng Giao hà
Hành nhân điêu đẩu phong sa ám
Công chúa tỳ bà u oán đa!
Dã doanh vạn lý vô thành quách
Vũ tuyết phân phân liên đại mạc
Hồ nhạn ai minh dạ dạ phi
Hồ nhi nhãn lệ song song lạc.
Văn đạo Ngọc Môn do bị già
Ứng tương tính mệnh tống Khinh xa
Niên niên chiến cốt mai hoang ngoại
Không kiến bồ đào nhập Hán gia.
--Dịch Nghĩa--
Bài hành về việc tòng quân ngày xưa
Ban ngày lên núi nhìn ngọn lửa báo hiệu,
Hoàng hôn thì cho ngựa uống nước bên bờ sông Giao hà. Người đi nghe tiếng mõ khua trong gió cát mịt mờ.
U oán thay tiếng đàn tỳ bà của nàng công chúa!
Doanh trại ở nơi hoang dã nghìn dặm không có thành quách.
Mưa tuyết ùn ùn bao phủ khắp miền sa mạc rộng lớn.
Chim nhạn đất Hồ đêm đêm bay kêu lên bi thảm,
Người đất Hồ đôi mắt lệ chảy hai hàng.
Nghe nói ải Ngọc Môn quan vẫn còn bị vây khốn.
Có lẽ phải bỏ tính mệnh mà đi theo tướng Khinh xa.
Năm này qua năm khác, xương chiến sĩ vẫn chôn vùi ở ngoài nơi hoang dã,
Chỉ thấy những trái nho đem về cho nhà Hán mà thôi.
--Bản dịch của NguyễnTâmHàn--
Ngày canh lửa báo đỉnh non
Chiều về ngựa uống nước nguồn dòng Giao
Mõ khua,
gió cát thét gào
Đàn ơi …
Sao tiếng nghẹn ngào, thảm thương
Không thành quách vạn dặm trường
Khắp vùng sa mạc thê lương tuyết dầm
Đất Hồ nhạn hoảng kêu đêm
Người Hồ bi thiết ruột mềm, lệ rơi
Ngọc Môn vẫn lửa mịt trời
Hẳn là định mệnh theo đời Khinh xa
Bao mồ chôn tháng năm qua
Chỉ nhìn nho tải dâng nhà Hán thôi
--Bản dịch của Nguyễn phước Hậu--
Lên núi ban ngày trông tin lửa
Chiều Giao hà ngựa uống nước sông.
Người đi gió cát mịt mùng,
Tỳ bà ai oán nổi lòng công nương.
Đâu thành quách, dặm trường hoang dại
Sa mạc mưa tuyết trải mênh mông
Đêm đêm Hồ nhạn não nùng,
Người Hồ mắt lệ rưng rưng hai hàng.
Nghe ải Ngọc Môn quan vây chặt
Tính mệnh mình ký thác tướng Khinh
Bao năm chiến sĩ bỏ mình
Bồ đào cống nạp Hán đình thấy chăng?
--Bản dịch của Anh Nguyên--
Đi lính thời xưa
Lên non, lửa hiệu, đứng trông,
Chiều về, ngựa uống nước sông Giao-Hà.
Lệnh vang trong gió vút xa,
Oán sầu, nghe tiếng Tỳ-bà đâu đây.
Giữa đồng, doanh trại mọc đầy,
Bời bời mưa tuyêt phủ đầy bãi hoang.
Nhạn Hồ, đêm đến, kêu than,
Trẻ Hồ, đôi mắt hai hàng lệ rơi.
Ngọc-Môn, giặc chặn đôi nơi,
Nguyện đem tính mệnh quyết thời theo xe.
Bãi hoang, xương lính ai che,
Hàng năm, cống Hán, chỉ nghe Bồ-Đào!...
-- Bản dịch của Lâm trung Phú --
Ngày đến lên non trông lửa hiệu
Chiều về cho ngựa uống sông Giao !
Người đi gió cát mõ khua nhịp
Công chúa Tỳ bà tiếng oán cao .
Quân doanh muôn dặm không thành quách
Mưa tuyết rơi rơi khắp biển cát
Tiếng nhạn Hồ kêu thảm mỗi đêm
Trẻ Hồ mắt lệ song song rớt .
Nghe nói Ngọc Môn còn bị vây
Quyết đem mạng sống theo quân này
Năm năm xương lính vùi hoang địa
Chỉ thấy nho về cống Hán đây !!!
--Bản dịch của Nguyễn Minh--
Lúc ban ngày lên non xem lửa
Chiều sông Giao cho ngựa uống no
Người đi nghe mõ âm u
Tưởng như công chúa tiễn đưa tỳ bà
Không một thành nẻo xa vạn dặm
Sa mạc rơi tuyết đậm liền nhau
Đêm nghe Hồ nhạn kêu sầu
Lính Hồ đôi mắt đỏ au lệ tràn
Nghe đồn Ngọc Môn quan giặc hãm
Tính mệnh ta trao tạm Khinh xa
Chiến binh xương lấp qua loa
Rượu nho chỉ thấy cho nhà Hán thôi!
--English--
Folk-song-styled-verse
Li Qi
AN OLD WAR-SONG
Through the bright day up the mountain, we scan the sky for a war-torch;
At yellow dusk we water our horses in the boundaryriver;
And when the throb of watch-drums hangs in the sandy wind,
We hear the guitar of the Chinese Princess telling her endless woe....
Three thousand miles without a town, nothing but camps,
Till the heavy sky joins the wide desert in snow.
With their plaintive calls, barbarian wildgeese fly from night to night,
And children of the Tartars have many tears to shed;
But we hear that the Jade Pass is still under siege,
And soon we stake our lives upon our light warchariots.
Each year we bury in the desert bones unnumbered,
Yet we only watch for grape-vines coming into China.