Vãn hứng
Nguyên tác: Nguyễn Trãi
晚興
阮廌
窮巷幽居苦寂寥
烏巾竹杖晚逍遙
荒村日落霞棲樹
野徑人稀水沒橋
今古無窮江漠漠
英雄有恨葉蕭蕭
歸來獨凭欄杆坐
一片冰蟾掛碧霄
- Phiên âm -
Vãn hứng
Nguyễn Trãi
Cùng hạng u cư khổ tịch liêu,
Ô cân trúc trượng vãn tiêu dao.
Hoang thôn nhật lạc, hà thê thụ.
Dã kính nhân hi, thủy một kiều.
Kim cổ vô cùng giang mạc mạc,
Anh hùng hữu hận diệp tiêu tiêu.
Quy lai độc bẵng lan can tọa,
Nhất phiến băng thiềm quải bích tiêu.
- Dịch nghĩa -
Hứng buổi chiều
Trong ngõ cùng, ở nơi vắng vẻ, buồn nỗi quạnh hiu,
Khăn đen, gậy trúc đi dạo chơi buổi chiều.
Nơi thôn vắng, mặt trời xế, ráng đậu trên cây,
Con đường ngoài nội ít ngườiqua lại, nước ngập cầu.
Xưa nay thời gian không cùng như sông chảy xuôi mờ mịt,
Anh hùng mang hận như tiếng gió thổi cây lá nghe vu vu.
Trở về một mình ngồi tựa lan can,
Một mảnh trăng sáng lạnh như băng treo trên nền trời biếc.
- Bản dịch của Đông Xuyên -
Cám cảnh đìu hiu trong ngõ sâu,
Khăn thâm gậy trúc dạo chiều thâu (thu).
Bóng tà xóm quạnh cây trùm ráng,
Người vắng đường quai nước ngập cầu.
Kim cổ về đâu ? Sông chảy lặng …
Anh hùng vương hận, lá rơi mau !
Hưu về ngồi tựa lan can ngắm,
Vòm biếc trăng treo bóng sạch làu.
- Bản dịch của Xuân Diệu -
Ở xóm xa cùng, khổ quạnh hiu,
Khăn đen gậy trúc dạo quanh chiều.
Thôn hoang bóng xế cây nâng ráng,
Đường ruộng người thưa nước ngập cầu.
Kim cổ không cùng sông lặng lặng,
Anh hùng ôm hận lá lao xao.
Quay về, một chắc lan can tựa,
Trăng sáng như băng trời biếc treo.
- Bản dịch của Hạt Cát -
Xóm vắng ngõ cùng chạnh lẽ loi,
Khăn đen gậy trúc dạo chiều lơi.
Cây chìm khói ráng thôn xế bóng,
Nước ngập cầu lau nẻo vắng người.
Kim cổ miên man sông mịt mịt,
Anh hùng lận đận lá vơi vơi.
Quay về chiếc bóng lan can dựa,
Một mảnh trăng treo lạnh biếc trời !
-- Bản dịch của NguyễnTâmHàn --
Cuối ngõ quạnh hiu vắng bóng người
Gậy, khăn thanh thản buổi chiều rơi
Trời nghiêng, ráng ngả trên cành lá
Đường vắng chân qua nước ngập rồi
*
Ngày tháng qua nào khác nước sông
Vi vu trong gió hận trai hùng
Ngồi đây đơn bóng bên hiên vắng
Một mảnh trăng buồn giữa mênh mông
--Bản dịch của MaiLộc—
Quạnh quẽ thôn cùng ngõ vắng sâu ,
Khăn đen gậy trúc dạo hồi lâu .
Bóng chiều xóm vắng cây vương ráng ,
Đường ruộng người thưa nước ngập cầu .
Kim cổ triền miên sông lặng lẽ ,
Anh hùng lận đận lá dàu dàu.
Một mình quay lại lan can tựa ,
Trời biếc lạnh lùng mảnh nguyệt treo.
- Chú thích -
Tiêu diêu: ( diêu hoặc dao: xa) thong thả đi đây đi đó; sống một cách ung dung tự tại, không bị bó buộc.
Mạc mạc: Mây mù, mây bủa mờ mịt; tả dòng sông phía xa có mây mù làm cho mờ mịt đi.
Tiêu tiêu: Gió thổi vù vù; tả cảnh gió thổi vào hàng cây nghe vù vù.
Bẵng: Chữ 凭 đã được Phan Võ, Lê Thước, Đào Phương Bình phiên là “vựng; Đào Duy Anh phiên là “vững”; nhóm biên soạn Thơ văn Nguyễn Trãi phiên là “bứng”;Theo Từ hải và Từ nguyên chữ này được phiên thiết là “bì dăng” thì phải đọc là “bằng” hoặc “bẵng”. Thiều Chửu cũng đọc hai âm là “bằng” và “bẵng” và giảng là tựa ghế.
Băng thiềm
băng: giá, lạnh;thiềm: con thiềm thừ, con cóc lớn) chỉ mặt trăng vì truyền thuyết cho rằng trên mặt trăng có con cóc lớn.
Một chắc: Tiếng Nghệ Tĩnh, có nghĩa là một mình
Nguyên tác: Nguyễn Trãi
晚興
阮廌
窮巷幽居苦寂寥
烏巾竹杖晚逍遙
荒村日落霞棲樹
野徑人稀水沒橋
今古無窮江漠漠
英雄有恨葉蕭蕭
歸來獨凭欄杆坐
一片冰蟾掛碧霄
- Phiên âm -
Vãn hứng
Nguyễn Trãi
Cùng hạng u cư khổ tịch liêu,
Ô cân trúc trượng vãn tiêu dao.
Hoang thôn nhật lạc, hà thê thụ.
Dã kính nhân hi, thủy một kiều.
Kim cổ vô cùng giang mạc mạc,
Anh hùng hữu hận diệp tiêu tiêu.
Quy lai độc bẵng lan can tọa,
Nhất phiến băng thiềm quải bích tiêu.
- Dịch nghĩa -
Hứng buổi chiều
Trong ngõ cùng, ở nơi vắng vẻ, buồn nỗi quạnh hiu,
Khăn đen, gậy trúc đi dạo chơi buổi chiều.
Nơi thôn vắng, mặt trời xế, ráng đậu trên cây,
Con đường ngoài nội ít ngườiqua lại, nước ngập cầu.
Xưa nay thời gian không cùng như sông chảy xuôi mờ mịt,
Anh hùng mang hận như tiếng gió thổi cây lá nghe vu vu.
Trở về một mình ngồi tựa lan can,
Một mảnh trăng sáng lạnh như băng treo trên nền trời biếc.
- Bản dịch của Đông Xuyên -
Cám cảnh đìu hiu trong ngõ sâu,
Khăn thâm gậy trúc dạo chiều thâu (thu).
Bóng tà xóm quạnh cây trùm ráng,
Người vắng đường quai nước ngập cầu.
Kim cổ về đâu ? Sông chảy lặng …
Anh hùng vương hận, lá rơi mau !
Hưu về ngồi tựa lan can ngắm,
Vòm biếc trăng treo bóng sạch làu.
- Bản dịch của Xuân Diệu -
Ở xóm xa cùng, khổ quạnh hiu,
Khăn đen gậy trúc dạo quanh chiều.
Thôn hoang bóng xế cây nâng ráng,
Đường ruộng người thưa nước ngập cầu.
Kim cổ không cùng sông lặng lặng,
Anh hùng ôm hận lá lao xao.
Quay về, một chắc lan can tựa,
Trăng sáng như băng trời biếc treo.
- Bản dịch của Hạt Cát -
Xóm vắng ngõ cùng chạnh lẽ loi,
Khăn đen gậy trúc dạo chiều lơi.
Cây chìm khói ráng thôn xế bóng,
Nước ngập cầu lau nẻo vắng người.
Kim cổ miên man sông mịt mịt,
Anh hùng lận đận lá vơi vơi.
Quay về chiếc bóng lan can dựa,
Một mảnh trăng treo lạnh biếc trời !
-- Bản dịch của NguyễnTâmHàn --
Cuối ngõ quạnh hiu vắng bóng người
Gậy, khăn thanh thản buổi chiều rơi
Trời nghiêng, ráng ngả trên cành lá
Đường vắng chân qua nước ngập rồi
*
Ngày tháng qua nào khác nước sông
Vi vu trong gió hận trai hùng
Ngồi đây đơn bóng bên hiên vắng
Một mảnh trăng buồn giữa mênh mông
--Bản dịch của MaiLộc—
Quạnh quẽ thôn cùng ngõ vắng sâu ,
Khăn đen gậy trúc dạo hồi lâu .
Bóng chiều xóm vắng cây vương ráng ,
Đường ruộng người thưa nước ngập cầu .
Kim cổ triền miên sông lặng lẽ ,
Anh hùng lận đận lá dàu dàu.
Một mình quay lại lan can tựa ,
Trời biếc lạnh lùng mảnh nguyệt treo.
- Chú thích -
Tiêu diêu: ( diêu hoặc dao: xa) thong thả đi đây đi đó; sống một cách ung dung tự tại, không bị bó buộc.
Mạc mạc: Mây mù, mây bủa mờ mịt; tả dòng sông phía xa có mây mù làm cho mờ mịt đi.
Tiêu tiêu: Gió thổi vù vù; tả cảnh gió thổi vào hàng cây nghe vù vù.
Bẵng: Chữ 凭 đã được Phan Võ, Lê Thước, Đào Phương Bình phiên là “vựng; Đào Duy Anh phiên là “vững”; nhóm biên soạn Thơ văn Nguyễn Trãi phiên là “bứng”;Theo Từ hải và Từ nguyên chữ này được phiên thiết là “bì dăng” thì phải đọc là “bằng” hoặc “bẵng”. Thiều Chửu cũng đọc hai âm là “bằng” và “bẵng” và giảng là tựa ghế.
Băng thiềm
băng: giá, lạnh;thiềm: con thiềm thừ, con cóc lớn) chỉ mặt trăng vì truyền thuyết cho rằng trên mặt trăng có con cóc lớn.Một chắc: Tiếng Nghệ Tĩnh, có nghĩa là một mình